Διαγωνισμός Άρθρου (2024-25)

Το Φράγμα Άχνας: Ένας Υδάτινος Παράδεισος για τη Χλωρίδα και την Πανίδα της Κύπρου.

Το φράγμα της Άχνας είναι ένα χωμάτινο φράγμα κοντά στο χωριό Άχνα που κατασκευάστηκε το 1987 και λειτούργησε στο πλαίσιο του μεγάλου αρδευτικού έργου του Νότιου Αγωγού. Έχει ύψος 23 μ., μήκος 272 μ., όγκο 220.000 μ³, επιφάνεια 1.250.000 μ² και χωρητικότητα 5.800.000 μ³. Χρησιμοποιείται ως δεξαμενή εξισορρόπησης του νερού που διοχετεύεται από το φράγμα του Κούρη. Το νερό αντλείται από το φράγμα της Άχνας και διοχετεύεται στην προς άρδευση περιοχή των Κοκκινοχωριών.

Ο Ρόλος του Φράγματος ως Βιότοπος για Μεταναστευτικά Πουλιά

Το φράγμα, που αποτελεί αρκετά μεγάλη λίμνη, έχει καταστεί σημαντικός βιότοπος. Η άγρια βλάστηση στην περιοχή έχει εμπλουτιστεί και αυξηθεί, ενώ κάθε χρόνο χιλιάδες πουλιά, μεγάλα και μικρά, περνούν από εκεί. Πρόκειται για πολλά είδη υδρόβιων και παρυδάτιων πουλιών, όπως καραπαττάδες, αρκοπετείναρα, νεροβούττηδες, ερωδιοί, κορμοράνοι και διάφορες αγριόπαπιες. Πρόσφατα, δε, εμφανίστηκαν και πελεκάνοι και κύκνοι, ενώ το 1990 και σμήνη από αγριόχηνες που διανυκτέρευαν στη λίμνη. Διάφορα υδρόβια πουλιά άρχισαν επίσης να φωλιάζουν εκεί.

Το φράγμα της Άχνας παίζει σημαντικό ρόλο ως ενδιάμεσος σταθμός για τα μεταναστευτικά πουλιά κατά τη διάρκεια του χειμώνα. Τα πουλιά βρίσκουν εδώ χώρο για να ξεκουραστούν και να τραφούν. Η βλάστηση των θάμνων γύρω από το φράγμα παρέχει κατάλληλα σημεία για φωλιοποίηση. Είδη όπως οι καραπαττάδες, η ακροπετηνάρα και διάφορες αγριόπαπιες ξεκουράζονται και αναπαύονται στο φράγμα.

Προστασία και Διατήρηση των Μεταναστευτικών Πουλιών

Για την προστασία των μεταναστευτικών πουλιών έχουν ληφθεί διάφορα μέτρα. Σε συνεργασία με το Τμήμα Ανάπτυξης Υδάτων έχει διατηρηθεί η στάθμη των νερών και έχει περιοριστεί η πρόσβαση στην περιοχή. Μέτρα όπως η εφαρμογή περιορισμών και η ενίσχυση της περίφραξης συμβάλλουν στην προστασία του βιότοπου.

  Συνέντευξη στο Φράγμα της Άχνας

Στις 14 Ιανουαρίου 2025 στο Φράγμα της Άχνας είχαμε την ευκαιρία να συζητήσουμε με μέλος του Πτηνολογικού Συνδέσμου Κύπρου για τη χλωρίδα και την πανίδα του συγκεκριμένου βιοτόπου. Παράλληλα, πραγματοποιήσαμε πτηνοπαρατήρηση και αναγνώριση μερικών πουλιών.

Μάθαμε πως το Φράγμα της Άχνας είναι τεχνητό, καθώς δημιουργήθηκε από τον άνθρωπο πριν πολλά χρόνια για σκοπούς άρδευσης της περιοχής. Με το πέρασμα των χρόνων, μετατράπηκε σε μια όαση για τη βιοποικιλότητα, ιδιαίτερα για τα πουλιά. Έχουν καταγραφεί 200 διαφορετικά είδη πουλιών, δηλαδή ο μισός πληθυσμός των πουλιών που υπάρχουν στην Κύπρο. Είναι ένας σημαντικός υδροβιότοπος, ιδιαίτερα για τα υδρόβια και παρυδάτια πουλιά.

Μέσα από μελέτες αποδείχθηκε ότι τα μεταναστευτικά πουλιά αλλάζουν ανάλογα με την εποχή. Κάθε άνοιξη και φθινόπωρο, διάφορα είδη επισκέπτονται το φράγμα για φαγητό και ξεκούραση. Το φράγμα είναι ιδιαίτερα σημαντικό για τρία είδη πουλιών που φωλιάζουν εκεί την άνοιξη: την Πελοκατερίνα, τον Καλαμοκανά και τον Νανοπλουμίδη. Για αυτό το λόγο, το φράγμα εντάχθηκε στο δίκτυο Natura 2000. Επίσης, το Μαυροφάλκονο είναι ένα ακόμη μεταναστευτικό είδος που παρατηρείται στο φράγμα κάθε άνοιξη και φθινόπωρο.

Οι μεγαλύτεροι κίνδυνοι για τα μεταναστευτικά πουλιά σχετίζονται με τις ανθρώπινες δραστηριότητες, όπως η ρύπανση από σκουπίδια, η λαθροθηρία και η χρήση φυτοφαρμάκων. Παρότι έχει εφαρμοστεί διαχειριστικό σχέδιο για την προστασία της περιοχής, απαιτούνται περαιτέρω μέτρα από το κράτος για να διασφαλιστεί η διατήρηση του βιότοπου. Είναι σημαντικό να διατηρηθεί σταθερή η στάθμη του νερού, ώστε να προστατεύονται οι φωλιές των πουλιών.

Η βλάστηση γύρω από το φράγμα αποτελείται από διάφορα φυτά, δέντρα και θάμνους, παρέχοντας καταφύγιο και τροφή στα πουλιά. Η ύπαρξη παραποτάμιας βλάστησης είναι σημαντική, καθώς τα δέντρα χρησιμοποιούνται για τη φωλιοποίηση.

Για την προστασία της πανίδας της περιοχής, ο πτηνολογικός σύνδεσμος Κύπρου διοργανώνει διάφορα προγράμματα ευαισθητοποίησης του κοινού, όπως η ετήσια πτηνοπαρατήρηση, η οποία είναι ανοιχτή στο κοινό.

Συμπέρασμα

Το φράγμα της Άχνας αποτελεί σημαντικό βιότοπο για τη χλωρίδα και την πανίδα της περιοχής. Παρά τις κοινωνικές, οικονομικές και περιβαλλοντικές επιπτώσεις που έχει επιφέρει η τουρκική εισβολή, το φράγμα συνεχίζει να παίζει ζωτικό ρόλο στην υποστήριξη της γεωργίας, της τοπικής οικονομίας και της προστασίας των μεταναστευτικών πουλιών. Η βιώσιμη διαχείριση του φράγματος είναι απαραίτητη για την ελαχιστοποίηση των αρνητικών επιπτώσεων και την προώθηση της ανάπτυξης της περιοχής.

Ποταμός Λιοπετρίου : δεν υπάρχει μόνο οικονομικό αλλά και οικολογικό πρόβλημα .

Από το 2020 στον ποταμό Λιοπετρίου γίνονται έργα για ανάπλαση του χώρου. Το έργο ενώ έπρεπε να ολοκληρωθεί σε τριάντα μήνες και ακόμα δεν έχει ολοκληρωθεί και έχει δημιουργήσει πολλά προβλήματα στους ψαράδες, στους κατοίκους και στους εστιάτορες της περιοχής. Γίνονται πολλές συζητήσεις στα τηλεοπτικά κανάλια για το θέμα αυτό και γράφονται πολλά σε εφημερίδες. Όλες οι συζητήσεις και τα άρθρα επικεντρώνονται στο οικονομικό θέμα που δημιουργήθηκε στην περιοχή, στα εστιατόρια που έκλεισαν, στα λεφτά που χάθηκαν και στις πληρωμές που δεν έγιναν. Το οικονομικό είναι πολύ σημαντικό θέμα, αλλά και το οικολογικό είναι εξίσου αν όχι και πιο σημαντικό πρόβλημα.

Σε μια βόλτα στην περιοχή του ποταμού την περασμένη Κυριακή διαπίστωσα ότι η περιοχή δεν είναι μόνο εργοτάξιο, αλλά και σκουπιδότοπος. Στα σύρματα περίφραξης του εργοταξίου, παντού υπήρχαν πλαστικά σακούλια. Περπατώντας στην παραλία διερωτώμουν εάν βρίσκομαι σε σκουπιδότοπο. Σκουπίδια που όχι απλώς κάποιοι ασυνείδητοι άφησαν πίσω τους φεύγοντας από την παραλία, αλλά σκουπίδια που κουβάλησαν από τα σπίτια τους και αντί να τα μεταφέρουν σε κάποιο πράσινο σημείο τα κουβάλησαν και τα πέταξαν στην παραλία λίγο πίσω από την πινακίδα που έγραφε «ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ ΑΥΣΤΗΡΑ Η ΡΙΨΗ ΣΚΟΥΠΙΔΙΩΝ».

Προχωρώντας προς τη θαμνώδη περιοχή του ποταμού παρατήρησα ότι τα σκουπίδια δεν έλειπαν ούτε από εκεί. Ανάμεσα στα δέντρα, τα αγριόχορτα και τα αγριολούλουδα πεταμένα διάφορα σκουπίδια που κάποιοι καθάρισαν τα σπίτια τους και τα κουβάλησαν και τα πέταξε σε κάθε μικρή χαράδρα της περιοχής. Ευθύνη για αυτή την κατάσταση έχουμε όλοι εμείς και όλοι οι υπεύθυνοι των κρατικών αρχών. Αυτά τα σκουπίδια οι άνθρωποι δεν έχουν που να τα πετάξουν. Στην ελεύθερη περιοχή Αμμοχώστου ψάχνοντας βρήκα να υπάρχει πράσινο σημείο μόνο στην περιοχή Παραλιμνίου που εξυπηρετεί τους κατοίκους του Δήμου Παραλιμνίου. Στις άλλες περιοχές μετά από πολλές καθυστερήσεις, μόλις το 2024 δόθηκαν εγκρίσεις για να δημιουργηθούν Πράσινα Σημεία, τα σημεία που θα δημιουργηθούν θα είναι στο Αυγόρου, στη Σωτήρα και τη Δερύνεια.

Φυσικά το ότι δεν υπάρχουν πράσινα σημεία, δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχει άλλη λύση από το να πετάμε σκουπίδια όπου μας βολεύει. Φτάνει να ασχοληθούμε λίγο παραπάνω για να απαλλαγούμε από τα σκουπίδια μας. Τα ξύλινα σκουπίδια και τα κλαδέματα μπορεί ο καθένας να πάρει άδεια από τον αντιδήμαρχο και το συμβούλιο κάθε περιοχής και να τα κάψει. Τα άλλα σκουπίδια μπορούν να τα κόψουν σε μικρότερα κομμάτια και όσα δεν μπαίνουν σε κάδους ανακύκλωσης να τα βάλουνσε σακούλες σκουπιδιών να τα μαζέψουν οι σκουπιδιάρηδες.

Ας προβληματιστούμε όλοι και ας κάνουμε ο καθένας αυτό που πρέπει για να μην υπάρχουν τέτοιες εικόνες γύρο μας.